Tilburg en textiel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De stad werd groot dankzij de wolindustrie en de arbeiders die dag in dag uit in de vele fabrieken werkten. Naar aanleiding van het boek Het verdriet van Tilburg en het idee om een monument op te richten voor de textielarbeider, gingen wij op zoek naar plekken waar je die tijd nog echt kunt voelen. Hieronder vind je zeven bijzondere locaties waar het textielverleden van Tilburg nog springlevend is.
Het TextielMuseum en het TextielLab
Het TextielMuseum is dé plek waar verleden, heden en toekomst van de textielindustrie samenkomen. Gevestigd in een voormalige fabriek aan de Goirkestraat, biedt het museum een unieke kijk op de wereld van design, kunst, mode, erfgoed en innovatie. In het TextielLab kun je bovendien zien hoe ambacht en technologie hand in hand gaan. Hier werken ontwerpers en kunstenaars samen met vakmensen aan nieuwe textiele creaties.
Villa’s van de textielbaronnen
Loop na je museumbezoek een stukje door de Goirkestraat en je waant je even in het Tilburg van weleer. Hier staan nog altijd de statige villa’s van de textielbaronnen – de fabrikanten die met hun ondernemingszin en rijkdom het straatbeeld bepaalden. Hun monumentale huizen herinneren aan de welvaart die de textielindustrie ooit bracht.
Het Duvelhok
Het Duvelhok is de oudste nog bestaande textielfabriek van Tilburg. In 1862 begonnen de broers Deen hier hun katoenspinnerij. Later kwam er een wolspinnerij in, en in 1911 werd het een echt ‘duvelhok’ – de plek waar wol werd schoongemaakt. De arbeiders zagen er door het stof en vuil uit als ‘duvels’, vandaar de naam. Vandaag de dag is het Duvelhok een creatieve broedplaats met ateliers en exposities, waar het industriële karakter nog goed voelbaar is.
De schoorsteen van BEKA
Om de hoek van het Duvelhok staat de imposante schoorsteen van de vroegere wollenstoffenfabriek Van den Bergh Krabbendam (BEKA). Deze fabrieksschoorsteen uit 1904 is een overblijfsel van de bedrijfsenergiecentrale die toen werd gebouwd, omdat Tilburg nog geen elektriciteitsnet had. De schoorsteen maakt nu deel uit van het rijksmonument de Lancierskazerne en is een krachtig symbool van de industriële innovatie van die tijd.
De Kruikenzeiker
In de Nieuwlandstraat vind je het beeld van De Kruikenzeiker – een eerbetoon aan de bijnaam van de Tilburger. Vroeger spaarden inwoners hun urine in kruiken, omdat dit gebruikt werd om wol te wassen. De bijnaam leeft voort in de carnavalsnaam van de stad: Kruikenstad. Het beeld herinnert met een knipoog aan de harde, maar vindingrijke werkmentaliteit van de textielarbeider.
Wevershuisjes
In straten als de Hasseltstraat en Reitsehoevenstraat staan nog authentieke wevershuisjes. Deze kleine woningen waren vaak werk- en leefruimte tegelijk. Achter de ramen stond het weefgetouw opgesteld – groot, ruim verlicht, maar eenvoudig. Hier werkten gezinnen samen om aan de vraag naar textiel te voldoen, een tastbare herinnering aan het dagelijkse leven van de arbeider.
Museum De Pont
De Pont Museum voor hedendaagse kunst is gevestigd in een voormalige wolspinnerij. Het industriële karakter van het gebouw is behouden, met prachtige sheddaken die zorgen voor een natuurlijke lichtinval. In 1992 opende het museum zijn deuren en groeide het uit tot een van de belangrijkste kunstinstellingen van Nederland. Een inspirerende plek waar het verleden letterlijk de basis vormt voor moderne kunst.